Ev tekstili ürünlerinin çeşitli kategorileri arasında havlular, yatak çarşafları, perdeler, battaniyeler, döşeme, mutfak örtüleri, kilimler, halılar vb. yer alır ve evlerin konforunda, korunmasında ve dekorasyonunda önemli bir rol oynar. Ev tekstili sektöründe karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, sivilce tedavisinde kullanılan benzoil peroksit bazlı krem, jel veya losyonların boyalı havluların, giysilerin, çarşafların ve yastık örtülerinin renklerini soldurmasıdır (lokal şekilde).
Uygun boyarmadde sınıfının seçilmesinin bu tür solma problemlerini önlemek, en aza indirmek için önemli bir rolü vardır.
Benzoil Peroksit
En önemli organik peroksitlerden biridir ve akne tedavisi, saç ve dişlerin ağartılması için kişisel bakım ve kozmetikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir peroksit bağı ile köprülenen iki benzoil grubundan oluşur (2).
Boyaların karşılaştığı en yaygın zorluk, krem, losyon ve jeli uygularken veya silerken Benzoyl peroksitin güçlü ağartma etkisi ile kıyafetlerin, havluların, yatak takımlarının vb. solma problemidir. İlacın dökülmesi ile birlikte ellerden veya yüzden kimyasal farketmeden kolayca elyafa aktarılabilir. Tekstil ile temas eden ilaç kolayca yıkanmaz, tekstil üzerinde kalır ve bu da renk kayıplarına neden olur. Kimyasal bulaşmış tekstil ürünü genellikle hemen yıkanmaz ve kontaminasyon ile yıkama arasında geçen süre 24 saat ile 7 gün arasında değişir.
Pamuk üzerindeki çeşitli boyarmadde sınıfları benzol peroksit ile temas ettiğinde ağır hasar görür. Boyarmaddelerin kimyasal hasarı nedeniyle, ağartılmış alanlarda kalıcı olarak solma gerçekleşir. Renk kaybı boyalı elyafın kimyasal ile kontamine olmasından hemen sonra
veya daha sonra meydana gelebilir. Reaksiyon rutubet, ısı ve nem ile hızlanır. Bu problemin özellikle yağmurlu havalardan sonra veya tekstil yıkandıktan hemen sonra ortaya çıkmasın yaygındır (3).
Selülozun Renklendirilmesinde Kullanılan Boyarmaddeler
Tekstillerin renklendirilmesi üretim sürecinin önemli bir adımıdır. Selülozik renklendirme için farklı tipte boyarmaddelerin tüketim payı aşağıda gösterilmiştir:
Haslık özelliklerinin iyi olması nedeniyle, reaktif boyalar, ev tekstili sektöründe ve iyi haslık özelliklerinin talep edildiği diğer alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Benzoil Peroksit Haslık Testi
Boyalı renk örneklerinin benzoil peroksit haslığı özellikleri, aşağıda belirtilen test yöntemini izleyerek ticari olarak temin edilebilen %10 Benzoil peroksit içeren krem kullanılarak test edilir;
1-Boyalı örnekten iki adet 4"x 4" örnek kesilir.
2-Benzoil peroksit Kremin uygulanması gereken test numuneleri (2”±0.25" çap) üzerindeki alanı işaretlenir.
3-Emici olmayan tartım kağıdı üzerinde 0.50±0.05 g krem tartılır.
4-Kremi tüm numuneye eşit olarak yayın ve boyalı kumaşın tamamen emdiğinden emin olunur.
5-Numunenin oda sıcaklığında sekiz (8) saat ± 5 dakika benzoil peroksit ile reaksiyona girmesine izin verilir.
6-Her test örneğini arada sırada elle sıkarak 40±3°C destile suda iyice durulanır. Fazla suyu gidermek için test örnekleri sıkma silindirlerinden geçirilir.
7-Numuneler naylon torbada kurutulur, 60-71°C sıcaklıkta maruz bırakılır.
8- Değerlendirmeden önce örnekleri standart atmosferde 4 saat şartlandırılır. [%65±%2 RH)
9- D65 ışık kaynağı altında gri skala kullanarak her iki numunede işaretli alandaki renk değişimini değerlendirilir (4).
Geçer- Değerlendirilen renk tonundaki değişiklik gri skalaya göre 4'den büyük veya ona eşitse ve renk tonunda algılanabilir bir değişiklik yoksa.
Kalır- Renk tonundaki değişiklik gri skalaya göre 4'den düşük ve /veya renk tonunda algılanabilir bir değişiklik varsa.
Aşağıda bir kaç boyanın benzoil peroksit haslığı çalışmalarının test bulguları verilmiştir. Denactive boyalar, çektirme boyama yöntemini ile ağartılmış % 100 pamuklu süprem kumaş üzerinde 10-40g/L (Siyahlar için 80 g/L) çeşitli renk şiddetlerinde boyanmıştır. Daha
sonra, boyanmış renk örneklerinin benzoil peroksit haslığı özellikleri, ticari olarak temin edilebilen Benzoil peroksit kremi ile bahsedilen test yöntemi kullanılarak test edilmiştir.
Değerlendirme Sonuçları;
Boyanmış renk örneklerinin, üretime başlamadan önce benzoil peroksit haslığının (laboratuvar düzeyinde istenen yöntemi izleyerek) test edilmesi tavsiye edilir.
SEZEN DİNÇ
Kurumsal Pazarlama Müdürü
sdinc@denadyes.com
Referanslar:
Global Home Textile Market- Growth, Trends and forecast Report 2019-2024 www.researched markets.com (04.2020)
https://en.wikipedia.org/wiki/Benzoyl_peroxide (04.2020)
Indian Textile and Apparel Compendium, 2012 by Technopak Advisors Pvt. Ltd.
Athalye, Ashok, "Benzoyl peroxide fastness emerging demand in home textiles”, Research Gate, August 2014
Comments